Πέμπτη 6 Μαρτίου 2014

Στρατής Μυριβίλης: Τό «Τῇ ὑπερμάχῳ» ὡς Ἐθνικός Ὕμνος - Κάποτε στο Βυζάντιο...

Κοντάκιον τοῦ Ἀκαθίστου Ὕμνου.
Ἦχος πλ. δ´. Αὐτόμελον.

Τῇ ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ τὰ νικητήρια,
Ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν εὐχαριστήρια,
Ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου Θεοτόκε.
Ἀλλ᾿ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον,
Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,
Ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε.

 
Akathist: To Thee, Our Leader In Battle

Στρατής Μυριβήλης
Τό «Τῇ ὑπερμάχῳ» ὡς Ἐθνικός Ὕμνος
Πρὸς τὴν Παναγία, πρὸς τὴν Ὑπέρμαχο Στρατηγό, ἀποτείνεται τὸ θαυμάσιο βυζαντινὸ τροπάρι «Τὴ ὑπερμάχω Στρατηγῷ», ποὺ στὴν πραγματικότητα εἶναι ὁ ἐθνικὸς ὕμνος τοῦ ἀγωνιστικοῦ Βυζαντίου. Καὶ σὰν ἐθνικό μας ὕμνο ἔπρεπε νὰ τὸ κρατήσει καὶ ἢ ἀπελευθερωμένη Ἑλλάδα τοῦ 21, ἂν οἱ λόγιοι καὶ οἱ πολιτικοὶ τῆς ἐποχῆς ἐκείνης εἶχαν τὴν ὀξυδέρκεια νὰ καταλάβουν τὴ σημασία ποὺ παίρνει ἡ Παράδοση στὴ ζωὴ τῶν ἐθνῶν καὶ δὲν ἔβλεπαν τὴν κλασικὴ Ἑλλάδα νὰ ἑνώνεται ἠθικὰ καὶ ἱστορικὰ μὲ τὸ ἀπελευθερωμένο Ἔθνος, δίχως τὴν ἔνδοξη καὶ μεγαλόπρεπη περίοδο τῆς Βυζαντινῆς χιλιετίας ποὺ μεσολάβησε καὶ σφυρηλάτησε τὴ νέα μας Ἑλληνοχριστιανικὴ συνείδηση. Δῆτε ὅμως. Αὐτὸ ποὺ δὲν ἔκαμε τὸ μεταεπαναστατικὸ κράτος τὸ ἔκαμε μόνος του ὁ Ἑλληνικὸς Λαός. Ἔτσι κάθε φορὰ ποὺ ἕνα μεγάλο γεγονὸς τρικυμίζει τὴ ψυχή μας, τὸ βυζαντινὸ τροπάρι αὐθόρμητα ἀνεβαίνει στὰ χείλη μας καὶ σμίγει μὲ τοὺς στίχους τοῦ Σολωμοῦ. Καὶ πάλι αὐθόρμητα κάθε φορὰ ποὺ ἕνα ὑπόδουλο τμῆμα τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἑνώνεται μὲ τὴν ἑνιαία ἐλεύθερη πατρίδα, ὁ Ἑλληνικὸς Λαὸς ἀλληλοχαιρετᾶται μὲ τὴ θρησκευτικὴ φράση «Χριστὸς Ἀνέστη».

nektar/history

Κάποτε στο Βυζάντιο...
Από το βιβλίο του Κ. Κυριαζή ΗΡΑΚΛΕΙΟΣ

Τον ξύπνησαν οι σάλπιγγες. Οι Άβαροι είχαν επιστρέψει. Σύγκαιρα φάνηκαν κι ο Βώνος με την ακολουθία του και ο Πατριάρχης. Ανήσυχοι κοίταζαν όλοι.
Είχε χάσει πολλούς πολεμιστές ο Χαγάνος, η δύναμή του όμως ήταν μεγάλη ακόμα.

Σε κανελλί άλογο ήταν καβάλα, πορευόταν στο ρημαγμένο του στρατόπεδο δίνοντας προσταγές. Κάποια στιγμή σταμάτησε, το μάτι του πήρε τη χρυσοφορεμένη ακολουθία του Πατριάρχη Σέργιου, τους σιδερωμένους του Βώνου, σήκωσε τη γροθιά του, φώναξε κάτι που δεν έφτασε ως τα τειχιά. Ύστερα, με σκυμμένο το κεφάλι συνέχισε την πορεία του.

 - Τα μάγγανα, φώναξε κάποιος στρατιώτης σιμά στο Θεοδόσιο. Παίρνουν τις προβιές, τα καίνε!
 - Φεύγουν, λύνουν την πολιορκία, τον αντίσκοψε άλλος.
 - Ωσαννά εν τοις Υψίστοις, έψαλλαν οι ιερείς.

Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια
Ως λυτρωθείσα των δεινών, ευχαριστήρια
αναγράφω σοι, η πόλις Σου, Θεοτόκε.
Αλλ', ως έχουσα το κράτος απροσμάχητον,
εκ παντοίων με κινδύνων ελευθέρωσον,
ίνα κράζω Σοι, χαίρε, νύμφη ανύμφευτε.

Χαίρε, της Εκκλησίας ο ασάλευτος πύργος!
Χαίρε, της βασιλείας το απόρθητον τείχος!
Χαίρε, δι' ης εγείρονται τρόπαια!
Χαίρε δι' ης εχθροί καταπίπτουσιν!
ακούστηκε καθάρεια, βροντερή η φωνή του Πισίδη.

- Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια, επανέλαβε, στίχο στο στίχο, όλος ο κλήρος τον ύμνο του ιερωμένου ποιητή.
- Τέκνον μου, την ευλογία μου να 'χεις, αγκάλιασε το Γεώργιο ο Πατριάρχης Σέργιος σαν πέταξαν στα ουράνια τα τελευταία λόγια του Ύμνου της Παναγιάς.
Θα πεθάνουμε μια μέρα, τέκνον μου, όμως οι στίχοι σου θα μείνουνε, και όσο θα υπάρχουν Χριστιανοί, πάντα θα τους ψάλλουν.